درمان بیرون‌ زدگی دیسک کمر با فیزیوتراپی

بیرون زدگی دیسک کمر یکی از شایع ترین دلایل کمردرد مزمن در بزرگسالان است و می تواند زندگی روزمره افراد را به شدت تحت تاثیر قرار دهد. این عارضه زمانی رخ می دهد که قسمت نرم درون دیسک بین مهره ای از جای خود خارج شده و بر عصب های مجاور فشار وارد کند.

در بسیاری از موارد، بیماران به دنبال روش های غیرجراحی مانند فیزیوتراپی هستند تا از درد و محدودیت حرکتی رهایی یابند. اما آیا واقعا فیزیوتراپی می تواند بیرون زدگی دیسک کمر را درمان کند؟ در این مقاله به بررسی دقیق این موضوع از دیدگاه علمی و پزشکی می پردازیم. با “دکتر پین” همراه باشید.

بیرون زدگی دیسک کمر چیست؟

بیرون زدگی دیسک یا هرنی دیسکال زمانی اتفاق می افتد که دیسک بین مهره ای (که نقش ضربه گیر بین مهره ها را دارد) دچار پارگی یا جابه جایی شود. این وضعیت باعث می شود ماده ژلاتینی درون دیسک به بیرون فشار بیاورد و به اعصاب ستون فقرات آسیب بزند.

این عارضه بیشتر در ناحیه کمری رخ می دهد و علائمی مانند درد تیرکشنده در پا (سیاتیک)، بی حسی، ضعف عضلانی و درد هنگام نشستن یا خم شدن را ایجاد می کند.

مهم ترین دلایل بیرون زدگی دیسک افزایش سن، نشستن طولانی مدت، بلند کردن اجسام سنگین، ضعف عضلات مرکزی بدن، اضافه وزن و ژنتیک است.

نقش فیزیوتراپی در درمان بیرون زدگی دیسک کمر

فیزیوتراپی یکی از موثرترین درمان های غیر جراحی برای بیرون زدگی دیسک است. هدف آن کاهش درد، بهبود انعطاف پذیری، تقویت عضلات اطراف ستون فقرات و جلوگیری از بازگشت مجدد علائم می باشد.
بر اساس مطالعات منتشر شده برنامه های فیزیوتراپی اختصاصی می توانند به میزان چشمگیری درد بیماران را کاهش داده و عملکرد فیزیکی را بهبود بخشند.

تکنیک های اصلی فیزیوتراپی برای دیسک کمر

فیزیوتراپیست ها بسته به شدت و محل بیرون زدگی دیسک، از روش های مختلفی برای درمان استفاده می کنند. برخی از رایج ترین تکنیک ها عبارت اند از:

۱. تمرینات تقویتی

تمریناتی مانند پل گلوت (Glute bridge) یا Plank برای تقویت عضلات مرکزی بدن و کمر به کار می روند. تقویت این عضلات به کاهش فشار روی دیسک ها و افزایش پایداری ستون فقرات کمک می کند.

۲. تمرینات کششی

حرکات کششی ملایم به کاهش سفتی عضلات و افزایش انعطاف کمک می کنند. فیزیوتراپیست ها معمولاً از تمرینات مک کنزی (McKenzie exercises) برای بیماران با دیسک کمر استفاده می کنند.

۳. درمان با گرما و سرما

استفاده از گرما باعث بهبود گردش خون و کاهش گرفتگی عضلات می شود، در حالی که سرما التهاب و درد را کاهش می دهد. بسیاری از متخصصان ترکیبی از هر دو روش را برای نتایج بهتر توصیه می کنند.

۴. تحریک الکتریکی

در این روش، از جریان الکتریکی خفیف برای کاهش درد و تحریک عصب ها استفاده می شود. این روش می تواند به صورت موقت درد عصبی را کاهش دهد.

۵. ماساژ درمانی

ماساژ عضلات اطراف ستون فقرات باعث کاهش اسپاسم، افزایش جریان خون و آرام سازی بافت ها می شود. البته باید توسط متخصص آموزش دیده انجام گیرد.

چه مدت طول می کشد تا فیزیوتراپی اثر کند؟

مدت زمان بهبودی بستگی به شدت بیرون زدگی دیسک، سن بیمار و رعایت تمرینات دارد. به طور میانگین، بیشتر بیماران بین ۴ تا ۸ هفته پس از شروع جلسات فیزیوتراپی، کاهش درد و بهبود قابل توجهی را تجربه می کنند.

البته طبق بررسی های انجام شده برخی بیماران ممکن است تا ۳ ماه برای بازیابی کامل زمان نیاز داشته باشند.

آیا فیزیوتراپی جایگزین جراحی است؟

در بسیاری از موارد، بله. مطالعات نشان داده اند که حدود ۹۰ درصد از بیماران مبتلا به بیرون زدگی خفیف یا متوسط دیسک، بدون نیاز به جراحی و تنها با فیزیوتراپی و مراقبت های خانگی بهبود می یابند.
اما در موارد شدید، زمانی که بی حسی در پا ها، از دست دادن کنترل ادرار یا ضعف شدید عضلات وجود دارد، جراحی ممکن است ضروری باشد.

پزشک متخصص فیزیوتراپی و جراح ستون فقرات باید به صورت مشترک وضعیت بیمار را ارزیابی کنند.

توصیه های مهم در طول درمان فیزیوتراپی

در روند درمان بیرون زدگی دیسک کمر، تنها حضور در جلسات فیزیوتراپی کافی نیست. بیمار باید در طول روز، چه در محل کار و چه در خانه، به نکات مهمی توجه کند تا فشار اضافی به ستون فقرات وارد نشود و روند بهبودی سریع تر پیش برود. رعایت توصیه های زیر به ماندگاری نتایج درمان و پیشگیری از عود مجدد علائم کمک زیادی می کند:

• استراحت مطلق نکنید: استراحت بیش از حد باعث ضعف عضلات و کند شدن روند بهبود می شود.
• حرکات ناگهانی انجام ندهید: از خم شدن یا چرخش سریع کمر خودداری کنید.
• تمرینات خانگی را ادامه دهید: حتی پس از پایان جلسات فیزیوتراپی، تمرینات ملایم را برای حفظ نتایج انجام دهید.
• وزن خود را کنترل کنید: اضافه وزن فشار زیادی بر دیسک ها وارد می کند.
• وضعیت نشستن و ایستادن را اصلاح کنید: استفاده از صندلی ارگونومیک و ایستادن با زانو های کمی خم می تواند فشار را کاهش دهد.

فیزیوتراپی برای چه کسانی مناسب نیست؟

اگر بیمار دچار تب، عفونت ستون فقرات، شکستگی مهره ها یا اختلالات عصبی شدید باشد، انجام فیزیوتراپی بدون نظر پزشک ممکن است خطرناک باشد.

در این شرایط، ابتدا باید علت اصلی کنترل شود و سپس فیزیوتراپی آغاز گردد.

روش های پیشگیری از بیرون زدگی دیسک

برای جلوگیری از بیرون زدگی دیسک کمر رعایت نکات زیر از اهمیت ویژه ای برخوردار است.

• تقویت عضلات کمر و شکم
• پرهیز از نشستن طولانی مدت
• حفظ وزن مناسب
• رعایت ارگونومی در محیط کار

نتیجه گیری

در این مقاله از وبسایت کلینیک درد دکتر پین در مورد تاثیر فیزیوتراپی بر درمان بیرون زدگی دیسک موارد را بیان کرده ایم. فیزیوتراپی یکی از موثرترین و ایمن ترین روش های درمان بیرون زدگی دیسک کمر است، به شرطی که زیر نظر متخصص و با برنامه ریزی دقیق انجام شود. این روش نه تنها باعث کاهش درد و بهبود عملکرد حرکتی می شود، بلکه در بسیاری از موارد مانع از نیاز به جراحی می گردد.

با اجرای صحیح تمرینات، رعایت نکات وضعیت بدنی و همکاری بیمار، می توان در مدت زمان معقولی به نتایج قابل توجهی دست یافت.